Kamis, 22 Juni 2017

Kukua Andior I Kerisen


Kaindo-indono-mai a si makasa ja si ësa tare-tumow ma- roma' a si Wawu*. Janta'an si Tare-tumow isia ja ra'itja iwe'e i Tjolano tumane a si Wawu'. Siituoka mënuwu-nuwu'o si Tare-tumow wo si Wawu\ in sapaka sera ja tumintjaso, en tani'tukë' ën deken i Tjolano. Kuano i Wawu' a si Tare- tumow isia : „Ja tana'i : këkokow-ai e kokow, ja maimuo alerën se kawajo i mama' sakeanta. Sawo pinakaalër(ë)muo, ja maio rosorën am bo*so aku, wo turukën-ange an tëtëngoan.'' Sumo- wato si Tare-tumow: „Ja sama\ siitu ëng ki'itan." Awoja mapo'o-po'ow-ako ë nuwu'era kua'a si Tare-tumow ë marengo am balena.

Kaindo-indono-mai sapaka si Tjërisën ën an tutuw iitu, ja malukar a si Tjolano ; anaitu pinakapa'ana ëm pinënuwu-nuwu* i Tare-tumow wo si Wawu'. Awoja ra'ipe* nitjumokow se kokow, mangeo alerën i Tjërisën se kawajo, en itintjas(ë)nao si Wawu'. Pakaalerëna-mako se kawajo, ja mangenao rosorën am bo'so si Wawu' wo turukëna an tëtëngoan; aipakaki'i- tji'it(ë)na tanu im pinënuwu-nuwu' i Tare-tumow wo si Wawu'. Awoja isakena-mako a si tjawajo si Wawu', ja sia sumakeo, WO sera tumintjaso tumaja-tajang, akar in da'io ro'na kaerean i Tjolano. Ja am pa'pa'an im bëngipe', anae ra'itja kinatu'- usan i Wawu' in si Tjërisëngkë' ë mawali-wali isia. Awoja kamang in tajango ëm binaja'anera, wo nimuntëpo an talum bangko', ja sera kaëndoano. Makaëndo-mai sama' katu'usano i Wawu' in si Tjërisëngkë' re'e ë mawali-wali isia. Siituokèi ëng kuanao: „E, Kërisën ! kaitu-itu ko nitumowoan iaku? Itjuaku ko ja si maroma' an iaku !'* Sumowato si Tjërisën : „ Anae tambisa ko ; marengkë' kaapa kumi'ito iaku, en aku ja mëla'u-la'us(ë)kë'.'* Sumowato si Wawu' : „Tumambisao rake; ra'itja kumi'ito iitjo? e mainde'oka aku ë mareng.

Siituoka maja'o sera in dua, akar in itjatëka'-mange a lawa- nan. Mëlawa-lawanoka sera, ja sera mailëk si ësa pongkor WO sia indon i Tjërisën. Siituoka ëng kuano i Pongkor: „E Kërisën! tio'o sëra-sëra'an aku." Kuano i Tjërisën: ^O ra'itja, karëngan ko en sëra'angku." Kuano i Pongkor: „Tio'o sëra- sëra'an aku, ta'an tana*i: mindo-mai tëlu kumi an iaku ko, WO sa ko makaere kawënduan akar-ange inania ja mindo- mange ësa a se itu wo rëngisan-io' tëkek, tarepe' aku ambitu.'' Siituoka mindoo tëlu kumi si Tjërisën wo si Pongkor iitu iwëkar(ë)nao.

Tani'tu rumesoo ambitu si Tjërisën wo si Wèiwu' muntëpo in talun. Mëmaja-maja'oka sera, mailëko in ësa rojongan, parojongan-ai in ësa munte. Siituoka ng kuanerao : „O, ka- rëngana tawioka n do'ong em baweano munte pinailëk." Wo sera sumalu'suko si rojongan iitu, akar in itjatëka'-mai am bale i Maësa-ësa. Awoja itjatëka'-mai ambitu sera, ng kuan- erao k si Maësa-ësa: „E apo\ pëkiinangënamio tare ko?'' Sumowato si Maësa-ësa : ^O inde', iakuo ndo'on pëkiinangën- iow? Sumereo-mai, ra'itja wana sapa-sapa ën an iaku ë maindo tëla'uëniow." Kuano i Tjërisën wo si Wawu' : „Mande tani'tukë', ta'an itjasale'ami tjo ëm pëkiinangënami." Kuano i Maësa-ësa : „Ja sama', tani'tuo kua'a." Siituoka si Tjërisën wo si Wawu' mënto'o am bale i inangera.

Kaindo-indono-mai ang këtintjase' i Wawu'-wo, sia nimaali im pakakajaan i amanga, anaeitu pirape' ngando ang kaso- moian-ai in sera mëngënto-ngënto'o a si pinëkiinangera, ja sera kumakajao wale paser, karapi e ipalo'or in am bu'mbu' im bale ja ambituo waja. Këilëk i Tjolano a si ro'ong iitu ëng kalo'or im bale i Tjërisën wo si Wawu' ipawali-walina, kua'a sia ë mangaja'ka'o wo si Tjërisën tawoianao in toang, WO ro'na ëm bale karapi i Wawu' kaereana. En toang itawoi i Tjolano si Tjërisën, ja sia iru'ndu'na-mitjo am Paondolan i En^o. Awoja sa si sei ë mitjo ambitu, ja ra'io ipëngaka-wareng-ako em papatengkë'-mai e tow a mitjo mbitu. Towano i Tjolano si Tjërisën wo ng kuana: „E Kërisën! karëngan ko mindo tintjo' wo iitjo-mai rano am Paondolan i Endo." 

Pakanuwu'an-ako i Tjolano si Tjërisën ja sia maja'o. Ta'an sia ë mawaja'-mitjo karapi im bëndu ën ate, pa'pa'an kailë- ilëkana in sapaka sia ja ra'io itjawareng-ako, mateo-mai a mitjo mbitu. An unër(ë)naoka i mëmaja-maja', makata'neio sia ëng kuana: ^O inde\ maali-ali re'e itu kumi i Pongkor aku e!" Siituoka rëngisana-mio' tëkek si tjumi ësa, tumarepe' tu'u-mai ambituo si Pongkor wo ng kuana : „Sapa ng kawën- duanu, eng ko ë nimëkitowa iaku ?" Sumowato si Tjërisën : ^Sapaka aku ja airu'ndu' i Tjolano i mitjo-mai rano am Pa- ondolan i Endo. Ja sa mitjo ambitu, ra'io ipëngakawareng-ai, mëngapateoka-mai a mitjo mbitu." Kuano i Pongkor: „Tana'i:sumakeo-mai an iaku ko, wo iwalitju -mitjo, ta'an tumo'tol-itjo ambia akar in itjatëka'-mitjo ambitu, tio'o manuwu-nuwu' mande pëtambisanerao, tio'o mëngku-ëngkut, en tia' ko mate." 

Pakanuwu'an-ako i Pongkor si Tjërisën, ja sera maja'o. Itjatëka'-mitjo am paasuan am Paondolan i En^do sera, ëng kuano i Pongkor a si Tjërisën : „Ja masuo ambia'i." Siituoka sia masuo, wo pakaserena tu'u se Wawu' malukar a si rano iitu toka sapa ng kakëli. Ra'itja maure-ure an unër i Tjërisën i maasu, maio si ësa Wawu' wo ng kuana: „E rombit! kaitu- itu ko marombit in dano palukaranami ?" Ja ra'itja tu'u ni- maëngku-ëngkut si Tjërisën, akar(ë)na i nimakaasuo. Makaasu- mako sia, sumakeo a si Pongkor sia, wo sera makom.

Kamang sera i mawaja'o ëng kuano i Wawu': „E, kumi'ito tare itjamu aku, mainde'oka eta' aku ë mënto': nirombitano ën dano, itjaëmbowo kua'a i apo* makarano aku." Siituoka kumi'ito si Tjërisën si Wawu' isia. Itjatëka'-mako an tinowaan i Tjërisën si Pongkor sera, kua*a sera ë mëtalitjuro ; si Pongkornimangem am balena, si Tjërisëm bo si Wawu' nimakom am bale i Tjërisën. Itjatëka'-mako am bale sera, itëla'u i Tjërisën ambitu si Wawu' karapi in dano. Siituoka si Tjërisën mangem a si Tjolano, wo ng kuana: „Nimarengo aku ja." Pailëkëno i Tjolano in ambitukë' sia, kua'a sia ë mangaja-ngaja'ka'. Siituoka ng kuanao: „Ja sama' re'en e nimarengo." Kasomoian-ai iitu iru'ndu'o ka'i i Tjolano si Tjërisën mako am Pauntëpan i Endo, en ambitu ka'i tanu i maitjo am Paondolan i Endo. Awoja si Tjërisën ë nimako am Pauntëpan i Endo, tanukë' ka'i in tjëitjona am Paondolan i Endo, e mako ka'i nimaka- wali-mai ësa Wawu'. Itjatëka'-mitjo am bale i Tjërisën sera, ja itëla'unao-mio' ambitu si Wawu' wo n dano, wo sia mangem a si Tjolano. Kuanao a si Tjolano: „Nimarengo èiku ja." Pailëkën-io' i Tjolano in si Tjërisën ambitukë' ka'i, ja sia mangaja-ngaja'ka' ka'i, en si Tjërisën nimarengkë' ka'i-mai. Siituoka ng kuano i Tjolano : „Ja sama' re'en, eng ko ni- marengo."

Ang kasomoian iitu pa'pa'an pailëkën i Tjolano in da'itja mate si Tjërisën, ja iru'ndu'nao se tow ë moimbong kaju këli-tjëlin, en si Tjërisën isuwa' ambitu. Awoja kaëmbu-ëmbungo im boimbon ja si Tjërisën iruruko ambitu, wo sia mate. Mate- mako sia, ëng kuano i Tjolano: „Ra'io, nimateo tu'u." Awoja pailëkën-ako i Wawu' niako-mai i Tjërisën am Pauntëpan i Endo WO si Wawu' niitjo-mai am Paondolan i Endo in si Tjërisën nimateo, ja ng kuanerao: „Ra'itja re'e wewene kita sa ra'itja katowanta sia." Siituoka ipangilëkera uran ilësëm am boimbon, wo ro'na ën du'i i Tjërisën ra'itja makaapu. Mate- mako ën api, ja umungënerao n du'i wo pëtulusënera. Paka- tulusënera-mako n iitu, ja umungënerao ka'i n awu, wo iwu'mburera an du'i tinulusera. Siituoka n iitu na'amënerao in dano niitjo-mai i Tjërisën am Paondolan i Endo, wo ë niako- mai am Pauntëpan i Endo. Ipakana'amera-mako n iitu, mio'o tu'u tumo'or-ai si Tjërisën, nimamualio ka'i tow tanu in dior.


Kasomoian-ai iitu mereo ka'itje' lalan si Tjërisën an duma'- itja si Tjolano. Mangeo muei a si inanga sia: „E ina', kai- lëkanu ëng kinarai i amang i Tjolano in tjëpatena?" Kuano i inanga: „O, kailëkangku, itjamio ë nimawilit-wo jau." Kuano i Tjërisën : „Jau iwilit re'e-mio' tanu in tjinaraina-wo, em baweane' ën tawoiëngku.'* Ja iwilito tu'u i inanga tanu in tjinarai i Tjolano nimate. Pakawilitën-ako n iitu ja saputën i Tjërisën wo sia lumaes-ange a si Tjolano kara-karapi e Wawu\ Këilëk(ë)kë'-mio' i Tjolano si Tjërisën, ja sia mangaja'- ka'o-mai wo ng kuanao: „O inde', ambanakë' re'e ko, e Kërisën, ja nirëngiso?" Sumowato sia: „Ambia'itjë'." Siituoka sia sumisilo ëng kuana : „Eng kawaliangku wo tanu iasa, ja tana'i: „ra'itja ure aku n aisuwa'-mange am boimbon, ja itjawu'mbuso-mio' ën tinëkëlangku, wo aku itjatulungo-mio' an do'ong lo'or nimangakar. Siituoka aku sumaluo-mange in tëmbëram bangko', maongeoka aku, rangatëno-mai i ësa Wangko', ra'itja katu'usangku, ëng kuanao : „Tow ambisa ko-wo ?** Kuangkuo : „Tow a mange m bawo in tana'-wo/ Kuanao ka'i : „Sapaka aku, ja Kolano a mai n darëm in tana', amang i Tjolano a mange m bawo in tana' ; awoja sama'ka si Tjolano a mange mbitu?'' Kuangkuo: „O waja isera ja sama* n owak." Kuanao ka'i : „Ja mange re'e ko, WO itjua-mange in si Tjolano karapi i pënana'ana wo waja se matimbo-timboi im përenta karapina, jèi karëngana mai, itëla'uoka-mio' se Wawu' ën tumeir am bale." Kuano i Tjo-lano am bawo in tana': „O, ulit tu'u na? Ra'itja towoanu kami?" Sumowato si Tjërisën : ,,En tia' si Tjolano kumuakë' im pëtowoan, ja nio' ng karai i Tjolano an darëm in tana', aiwe'ena-mai tu'us kine, oreka kamu ra'itja meman." 

Kësere mio' i Tjolano in tjarai, katu'usanao-mio' in siitu ëng kinarai i amanga ang kèpatena. Siituoka masale-sale'o si Tjolano wo wueiëna a si Tjërisën: ,, Ambisa m baja'anami-mio'?'' Sumo- wato si Tjërisën : ^O,' iruruk am boimbon, tanu im binaja'- angku. Ta'an eng kamu ng këli, ja wangkë-wangkërën ëm boimbon/ Siituoka iru'ndu*o i Tjolano se tow mumung kaju. Kamang in tjëlio ng kaju niumung, ja susulano. Kaëmbu- ëmbungo tu'u im boimbon, ja ng kuano i Tjërisën : „Ja sumuwa'o waja!" Siituoka si Tjolano karapi i pënana'ana wo se mapë- renta karapina sumuwa'o-mange am boimbon maëmbung. Makasuwa'-mako sera, ëng kuano i Tjërisën : „Sapaka ëng kolano ambia ja iakuoka. Tani'tu si Tjërisën nimamualio kolano a si ro'ong iitu, en si Tjolano ambitu ja nimateo kara-karapi e mapërenta karapina. Tani'tuo si sisil an doro' i Tjërisën.
Share:

0 komentar:

Posting Komentar

Blogroll

Tompaso Kita

Jurry Franky Langi
Yaku Ca U Si Tou Sapa-Sapa. Sapake Si Tou Niatean, Masale Touen Se Kayobaan Tumompaso Ni Myatem. Sapakem Ase Patik O Nuwu Anio Kumesot Ase Ate Wo Nontak Tou Rondor Pinatuusan Eng Kanaramen Minahasa An Tumompaso. Makakeli Mey Wo Mongken Wo Moray Kasadaran Nei Eng Kanaramenta Makakelim Pinasui Ila Wo Pakatambak-Tambak Ila. Taney Wo Rumondor Eng Sisilen Situm Eng Patik Ambiay. Muntungke Sa Awean Kinatoroan a Camo Pakasa.. 

Pee'Bo

Flag Counter

Pa'Dior

Popular Posts

Labels

Postingan Baru

Nuwu I Tua, Wo Ngeluan

  • Sa Cita Esa Sumerad, Sa Cita Sumerad Esa Cita.
  • Akad Se Tou Tumow Tou.
  • Pakamatuan Wo Pakalowiden.

Untuk Anda Saya Peduli

Butuh Bantuan Untuk Mengetahui Dan Belajar Tentang Kebudayaan Tompaso? Hubungi Saya dengan rincian tentang pertanyaan atau masukan untuk perkaya Kebudayaan Tumompaso.