Rabu, 21 Juni 2017

Sisil Andior Si Mëngange'et An Talan Wo si Lolok


Kaindo-indono-mai ja wawean ësa tow mëngëna-ngëna' a si ësa ro'ong a lawanan. Awoja sapaka si tow isia, ja mënga- nge'et, janta'an ëm pake'etana ja an talun an tajang-ange in do'ong. Kasusur im boondo wo ëm bawa'ando si tow isia mange kume'et.

Maioka a si makasa in sia mangeo ka'i wo'o kume'et, ja sapa ë nimamuali? Pëke'etanao ëm pe', pailëkëna ja kine'- etano. Tani'tu tare sia marengo am balena. Maio im bawa'ando sia mangeo ka'i kume'et, ta'an angena, kine'etano ka'i. Siituoka marengo-mange am balena sia. Tëlu ngando ëm pe' itu ëm pinënge'e-nge'etan i sei. Siituoka ëng kuanao: „Tia'pe', wawa'ando si rombit isia mangeku ilukut." Awoja maio tu'u i mawawa'andoo-mio', ja mangenao ilukut. Sia nirumi'ndir a si ësa kaju ang kara'ter i a'kël pake'etana. Ra'itja nimaure- ure, ja palingana waweano tu'u ë marintja'kas-ai. Serena-mako, ja lolok, am pa'pa'an sia ja kolëk pinangakaran, ja ëm bu'uk(ë)na renet, maose'oka an tana'. Sapaka sia ja mëporong im porong tëkek, ë giona o'lei tanu i lumut, wo sia mawule- wuleng im binalu'. Itjatëka'-mange an tu'ura im pe' sia, ja isangat(ë)nao-mange an dererot si ra'un itu wo sia sumosoro- mange eng kume'eto. Makake'et-ako sia, ja rerotënao-mio' ëm pe' WO sia rumojoro.

Matawio-mio' in tana' sia, ro'naoka rua a'mbanga wo an tana*o, ja teronëno-mako i tow in tjumërës si Lolok wo tim- boiana am bu'uk. Ra'itja sapa ëng kinala'us i tow i nimindo, ja nirumambus im porong, wo aipërior(ë)na i musëk, pa'pa'an kailëkan i tow isia, sapaka ëm porong iitu ja wawean këtëra.- Siituoka ëng kuano i Tow: „O inde', itjo tu'u re'en si mana- ram i mai marombit im pe'ku." Sumowato si Lolok, ëng kuana: „Ja ulit, e kalo, ta'an sapaka aku ja aiparu'ndu'-mai e karapitju, am pa'pa'an in tarepe' iasa kami nimema' kasale- sale'an. Anae sa itjasale'mu, wean-ai ampung wo iwëkar-ai aku WO iwe'e-mai ëm porongku." Sumowato si Tow, ëng kuana: „Ra'io kawisa si porong anio' wo iwe'ekupe' iitjo.'* Siituoka ëng kuano ka'i i Lolok: „Sa re'e tani'tu, sa si tjalo masale', ja ko iwalitju-mange am baleami." Sumowato si Tow, ëng kuana: „Sama'; oteo kita mangem."

Tani'tu sera maja'o, maawo im bale i Lolok. Mëmaja- maja'oka sera, ja sumumpak-ange a si ësa këpal im batu; awoja si tjëpal iitu wawean ësa lëngkang tëkek. Ituoka ëng kuano i Lolok: „E kalo, tumimboio-mai am palukaku, wo kumi'it-ai iaku." Tani'tu sera munfëpo-mange a si lëngkang iitu. Ra'itja nimaja' rua ngarëpa, pailëkëno i Tow sapaka ën ambitu ja ësa lalam bangko' mëla'u-la'us a si ësa kapajasam bangkër. Sumumpako-mange sera, ja këkëlian se masasau a lesar im bale. Siituoka numuwu'o si ësa matu'a a unër e këli masasau itu, mëwuei a si ipëngaru'ndu' upe', ëng kuana: „Kua'itu si tow anio'?'* Sumowato si ipëngaru'ndu' upe': „Sa- paka si tow anio', ja isiao si makape' si pëngaangengku-mai. Ta*an aku ja kinauma'ana, anaitu sia aipakawalitju-mai.'' Kuano ka'i i Matu'a a si Tow: „E pó'ow! sama' re'en eng ko ë nimai. Sa ko masale', ja tia'pe' mare-wareng tarepe'. Woondooka i mamoondo wo ko mange karapi i maange-mai upe'; tio'o ko niainde-inde' in da'itja kuman."

Tani'iu tu'u kini'itan i Tow, iaka-akar sia in tjumanoka ambitu, wo tumëkëloka ambitu a si wëngi iitu. Awoja woo- woondope' tu'u i mando-mai, ja si Tow wo si Lolok mangeo ka'i tjume'et. Sera ë nimaja', nisumalukë' si lalam binaja'anera- mai tjaawi*i. Itjatëka*-inange an tu'ura im pake'etan sera, ëng kuano i Lolok: ,E kalo, iakuo én sumosor.^ Sumowato si Tow: ^Sama'." Makake'et-ako si Lolok, ja sia nimojoro-mio' WO sera mëlép. Makaëlép-ako sera, éng kuano i Lolok: ,Sa itjasale'mu, e kalo, ja iwarengké'-mai an iaku si porong nian- det(e)mu." Sumowato si Tow éng kuana: ,Iupuso-mai an iaku si porong iitu, pa'pa*an aku ra'itja wana lalam balina ro'na kausuiangku porong tanu si a'i. Ko ro'nape' makaere porom balina, ta*an aku ja ra*itja; nimakaere weta' aku, am pa*pa*an an iitjo wo.' Siituoka si Lolok masigi-sigil, tambisa én do'na sia makaere im porong(é)na iitu. Makata^neio si Lolok, éng kuana a si Tow: ,Sa ko masale', e kalo, ja kita in dua mëkara-karapio tare, kita ësaoka tawoiën. Tio'o mainde-inde* in tjakaapuan, sapaké' si itjasale'ta karëngan itu ja kaerean." Si pangilëkan iitu ja nienan i Tow. Awoja a si ëndokë' iitu, sera in dua mema* ësa lawi paënto-ënto^an.

Mandoo tu'u-mai, ëng kuano i Lolok: ,E kalo! sapaka kita tarepe', ja mange an ta'asitj wo mamongkor.' Ririor in sera wo mange an ta'asitj, ja sera nituma'tak poodos alerën pasëwénan se pongkor. Itjatëka'-mange an ta*asitj, sera tumi- nëpo an dano, ta*an si Lolok ën an ^or. Sera in an darém in dano, ra*itja makapëndam-ai i malësém, ta*an tanukë* i mawaja-waja' ang katana'an. An darëm in dano, sera ménepa- nepa se pongkor, kakëli e pailékën, wo pënëwé-nëwénënera. Serenera in do*na akaro iitu ëng kakëtean i maali, ja sera marengo-mange a lawi, wo waja se pongkor itu témburanera. Se tëla'u im pinasëra'era, ja mange ipawangker i Tow an do'ong. Ja makatëlu pitu ngando sera ë nimëngulu-ngulur tani'tu.

Awoja péndamëno i Lolok in da'itja re'e kaandetana ëm porong, ja indonao-mai si ësa pagi' tékek wo ëng kuana: ,E kalo, indono tare ka'i-mange si pagi' anio', irapit-ange im porong ambana, wo ita'ar(ë)ku an iitjo: sa ko wo manguma, ja tio'o tare itawangkër, mande se karo'ong(ë)mu wangkér ën uma, ta'an da'itja wana ë makaindo in tjakéli im bene' WO ën tandemu. Sa ko wo mamangker, patëna-tënan-ange i makua ëm be'ena, pa*pa'an tambisa si aitjuamu, ja ra'io itjareso. Sa ko wo mëwawi, ja ra'itja ka'i wana ë makawawi tanu in tjëkëmël e wawimu." Siituoka indono-mai i Tow ëm pagi', WO sia numuwu' ëng kuana: „E Wa'ilan, kamang an iaku sawo tanu in ta'ar(ë)mu.''


Kasomoian iitu ja sera mënsiri'ano wo mëmbean in tjama WO ka*i mangilëk kamang wo kalowiran a si ësa wo si ësa ; tani'tu sera mëtalitjuro, wo si Tow marengo-mange an do'ong(ë)na. Awoja si Tow anio' mangeo tu'u tumawoi, tambisa ën aita'ar i Lolok an isia. Maja*o tii'u ën ta'un, ulit nimamuali tanu i nuwu* i Lolok. Si Tow isia këkëlian ëm bene' wo ën tande, WO se wawina kumëmë-këmëlo-mai. Awoja se wene' wo ën tande WO se wawi itu pinëmu'u-mu'un(ë)na iaka-akar sia ja këkëlian ën doit. Ang kasomoian iitu ja si Tow isia nimaindb ësa Tow mamangker wo nimawa'ilan. 

Akar(ë)kë' iitu.
Share:

0 komentar:

Posting Komentar

Blogroll

Tompaso Kita

Jurry Franky Langi
Yaku Ca U Si Tou Sapa-Sapa. Sapake Si Tou Niatean, Masale Touen Se Kayobaan Tumompaso Ni Myatem. Sapakem Ase Patik O Nuwu Anio Kumesot Ase Ate Wo Nontak Tou Rondor Pinatuusan Eng Kanaramen Minahasa An Tumompaso. Makakeli Mey Wo Mongken Wo Moray Kasadaran Nei Eng Kanaramenta Makakelim Pinasui Ila Wo Pakatambak-Tambak Ila. Taney Wo Rumondor Eng Sisilen Situm Eng Patik Ambiay. Muntungke Sa Awean Kinatoroan a Camo Pakasa.. 

Pee'Bo

Flag Counter

Pa'Dior

Popular Posts

Labels

Postingan Baru

Nuwu I Tua, Wo Ngeluan

  • Sa Cita Esa Sumerad, Sa Cita Sumerad Esa Cita.
  • Akad Se Tou Tumow Tou.
  • Pakamatuan Wo Pakalowiden.

Untuk Anda Saya Peduli

Butuh Bantuan Untuk Mengetahui Dan Belajar Tentang Kebudayaan Tompaso? Hubungi Saya dengan rincian tentang pertanyaan atau masukan untuk perkaya Kebudayaan Tumompaso.